Chacollar, chacullar o chacuellar
La palabra ‘chacollar’ aparez recoyida en todu’l territoriu zamoranu: Tierra del Pan, Campos, Alba, Benavente, Tierra del Vino, Toro, Aliste, Senabria… En muitos d’estos llugares atopamos tamién variantes cumo ‘chacullar’ y ‘chacuellar’.
Esti verbu úsase col significáu de remover l’augua o un líquidu nun recipiente cumo un caldeiru, un cántaru o una conca, onque tamién se di col sentíu de salpicar. Amás, en Tábara conozse col significáu de mover violentamente a una persona. Por outru llau, na Tierra de Campos ‘dar un chacullón’ tien el significáu de meter dalgo nel agua de sópitu. Parez tener un posible orixen onomatopéyicu.
Nun ye senciello atopar esta palabra fora de las lliendes provinciales. En Riañu (Llión) dicen ‘chaguazón’ col sentíu de moyadura, que se parez al tierracampinu ‘chacullón’, onque nesti casu parez estar más relacionáu col sustantivu asturianu ‘chaguazu’ o ‘llaguazu’, que vien a ser un terrenu encharcáu, dalgo asemeyao a lo qu’en Zamora chamamos ‘llama’ o ‘llameiru’.
Tamién nel norte de Llión y Asturias atopamos la palabra ‘chagullar’, onque con un significáu diferente. Refierse a los gruñíos del cochu y outros animales cumo’l perru. Parez estar relacionáu col verbu ‘agullar’, que tamién se di na nuesa provincia, pero’l sou significáu, cumo dicimos, está llonxe del nuesu ‘chacullar’.
Con esta última entrega damos por acabada esta campaña que vinimos en chamar ‘La palabra de la sumana’. A lo llargo d’estos meses tratemos voces cumo ‘cenceñada’, ‘ferruje’, ‘raposa’, ‘llamber’, ‘viéspora’, ‘sucos’, ‘embeligu’, ‘buracu’, ‘andanciu’, o ‘tollu’, primeiru nel nuesu blog antiguu, despuéis nel nuevu. Esperamos volver drento de pouco con outra riestra de palabras zamoranas.
